Hoe kan onze school haar imago verbeteren?

Veel scholen worstelen met hun imago. Negatieve geluiden in de buurt, kinderen die op school hartstikke goed meedoen maar zich na schooltijd wat minder voorbeeldig gedragen, wat - oneerlijk maar waar - vaak afstraalt op de school.

Verhalen en gebeurtenissen uit het verleden die allang niet meer spelen maar nog wel rondgaan en geloofd worden. 

Het gevolg: er komen minder aanmeldingen binnen dan gewenst en het voelt ingewikkeld om het tij te keren.

Een logische gedachte is dan al snel: we moeten beter zichtbaar zijn. Meer laten zien wat goed gaat. Meer aan marketing doen. 

De vraag is echter: is dat waar?

Het imago van een school wordt namelijk niet alleen bepaald door PR, een goede zichtbaarheid op social media of flyeren in de buurt. Sterker nog. Ik ken scholen die meer vraag dan plaatsen hebben zonder ook maar een euro of uur te besteden aan marketing of PR. En dit zijn scholen die geen stiekem selectiebeleid voeren of valsspelen met wachtlijsten zodat ouders hoop houden op die ene plek.

Als je wilt groeien als school en hiervoor een (beter en) helder beeld naar buiten neer wilt zetten, heb je in eerste instantie te kijken de balans tussen imago, identiteit en cultuur.

Imago, identiteit en cultuur: wat is het verschil?

De cultuur binnen de school is het meest aanwezig en het minst aanwijsbaar.

Het is de manier waarop mensen zich in de praktijk gedragen en met elkaar omgaan. Het omvat de waarden, normen, gewoonten en gebruiken die binnen de school gelden. Dit komt tot uiting in leerkrachten, leerlingen en ouders.

Dit zijn niet per definitie de waarden die de school gedefinieerd heeft of graag uit wil dragen. Een cultuur kijkt namelijk niet naar wat er op papier of in een schoolgids staat. 

Een cultuur is er. En wordt bepaald door ongeschreven regels, orde, normen en wetmatigheden die ‘de manier waarop wij werken’ bepaalt en in stand houdt. 

Zie het als een systeem dat op een bepaalde manier functioneert zolang ieder lid zich aan bepaalde regels en (onuitgesproken) afspraken houdt.

Je (merk)identiteit is hoe de school zich presenteert aan de buitenwereld en hoe de school wil dat mensen haar ziet. Stel de school is een mens: wie is zij? Hoe gedraagt zij zich en wat vindt zij belangrijk?

Het spreekt voor zich dat cultuur en identiteit één moeten zijn. Dat het niet klopt als je naar buiten iets uitdraagt te zijn wat binnen niet wordt waargemaakt. 

Imago is hoe de buitenwereld de school werkelijk ziet en ervaart en is een direct gevolg van de cultuur die er werkelijk is. 

Hoe beter cultuur en identiteit op elkaar aansluiten, hoe beter je imago aansluit op de werkelijkheid. Imago ontstaat door eigen ervaringen en ervaringen van anderen die worden doorgegeven.

Met deze wetenschap voel je waarschijnlijk wel aan dat het beeld naar buiten toe van een school minder te maken heeft met wat je op school letterlijk aanbiedt (Engels, techniek, kunst, toneel) en destemeer met het imago van de school. Dat imago valt of staat met de cultuur die er werkelijk is. 

Wil je je imago verbeteren, kijk dan naar wat je wilt uitstralen en wat er in de cultuur nodig is om hieraan te voldoen.

In de praktijk ontdek ik in deze regelmatig een opvallend patroon: er is vaak een gat tussen wat scholen zeggen belangrijk te vinden en hoe ze daadwerkelijk functioneren.

Een voorbeeld

Een school kan bijvoorbeeld trots verkondigen dat ze waarden als respect, openheid en samenwerking hoog in het vaandel hebben staan. Dit zie je terug in hun missie en visie, en het wordt ook door het team herhaald in gesprekken. Maar zodra je de klaslokalen binnenloopt, de lerarenkamer bezoekt of deelneemt aan een vergadering, voel je een andere realiteit.

Zo valt in gesprekken die ik voer met teams heel vaak het woord ‘samen’. Maar heerst er een ‘zij en wij’ dynamiek als het gaat om ouders. Zeggen teamleden dat gelijkwaardigheid belangrijk is, maar wordt er in de onderstroom veel bepaald door een aantal collega’s die het blijkbaar voor het zeggen hebben, terwijl dat nergens staat omschreven.

Er is duidelijk een verschil tussen wens en werkelijkheid.

Hoe kan dit?

Wat hier speelt, is een misalignment tussen de bewuste waarden en normen van de school en de onbewuste realiteit. Scholen willen graag een bepaald imago uitstralen, maar interne dynamieken, onbewuste regels en niet benoemde normen creëren een kloof tussen de gepresenteerde en de daadwerkelijke cultuur.

Hoe verander je dit?

Naast een sessies waarin je de identiteit van de school helder krijgt, is het super waardevol en inzichtrijk om een of meer systemische sessies te organiseren waarin je met een systemische blik naar de cultuur van de school kijkt. 

Je haalt daarmee de werkelijkheid naar boven, kijkt niet alleen naar wat er aan de oppervlakte speelt maar krijgt zicht op verborgen dynamieken en patronen. Door systemisch te kijken, krijg je inzicht in de onbewuste processen die het gedrag en de sfeer binnen de school beïnvloeden.

Wat kan het oplossen?

• Verborgen loyaliteiten: Het kan verborgen loyaliteiten onthullen, zoals leraren die zich meer verbonden voelen met bepaalde collega’s of leidinggevenden, wat de samenwerking en openheid belemmert.
• Niet-geïntegreerde waarden: Vaak blijkt dat de waarden die een school uitdraagt niet echt geïntegreerd zijn in het dagelijkse handelen. Systemisch werk maakt zichtbaar waar deze discrepanties zitten.
• Ongeschreven regels: Het brengt ook de ongeschreven regels en verwachtingen aan het licht die het gedrag van leraren en leerlingen sturen, maar niet in lijn zijn met de officiële waarden van de school.
• Rollen en taken: Vaak nemen mensen rollen of taken over die niet van hen zijn. Dit gebeurt bijna altijd onbewust. Een systemische blik geeft weer wat er speelt en kan de orde herstellen waardoor er meer rust en kracht in het team komt en er meer ruimte komt.

Leuk om te horen als je iets herkent op jullie school van bovenstaande of juist merkt dat cultuur en identiteit overeenkomen en wat dit jullie oplevert. 

Wil je een sessie inplannen om met jouw team naar de verborgen dynamieken in jullie cultuur te kijken? Plan vrijblijvend een gesprek in.